Millî Eğitim Bakanlığı (MEB) ve Türkiye Esnaf ve Sanatkârları Konfederasyonu (TESK) iş birliğinde Avrupa Birliği desteği ile 1 Ocak 2020 tarihinde Expertise France ve Eduser yürütücülüğünde başlayan İstihdam İçin Mesleki Eğitim Programı (İMEP) Kapanış Etkinliğini 23 Mayıs 2024’te Ankara’da gerçekleştirildi.
Etkinliğe programın hayata geçirildiği 12 ilden çırak öğrenciler, öğretmenler, okul müdürleri, ile TESK’e bağlı esnaf ve sanatkâr odaları birliklerinin (ESOB) temsilcileri, yetişkin eğitim kurumlarından mesleki eğitim kursu kursiyer ve eğitmenlerinin yanı sıra program paydaşı kurum ve kuruluşların temsilcileri ile ilgili kamu kurumları ve uluslararası kurumlardan katılımcılar katılım sağladı.
Kapanış etkinliği Türk ve Suriyeli çırak öğrencilerin müzikli performansı ile başladı. Etkinliğin açılış konuşmalarını, Avrupa Birliği Türkiye Delegasyonu Başkan Yardımcısı Jurgis Vilčinskas, Millî Eğitim Bakanlığı Meslekî ve Teknik Eğitim Genel Müdürü Ali Karagöz, TESK Genel Başkan Vekili Burhan Aksak ve Expertise France Barış, İstikrar ve Güvenlik Bölüm Direktörü Xavier Cousquer yaptı.
Etkinliğin ilk oturumunda faydalanıcılar gözünden İMEP programı değerlendirildi. İMEP kapsamında hayata geçirilen çalışmaları faydalanıcıların gözünden izleyicilerle paylaşmak üzere çırak öğrencilere, öğretmen ve okul idarecilerine, meslek kursu katılımcılarına, işverenler gibi program faydalanıcılarına söz verildi. İMEP’in hayatlarına dokunduğu farklı kişiler programa ilişkin tecrübelerini paylaştılar.
İkinci oturumda da bir kahramana benzetilen İMEP yola çıkış sürecini, mücadele edilen çocuk işçiliği ile mücadele boyutunu ve bu yolculukta geliştirilen sanat ile sosyal uyum çalışmalarını ele aldı. Bu oturumda ayrıca MEB ve TESK gözünden edilen deneyim değerlendirilirken önümüzdeki dönem meslek kurslarıyla ilgili planlananlar ve İMEP 2’e ilişkin yol haritası paylaşıldı.
İMEP Kapanış Etkinliğinde farklı sergi ve deneyimleme alanları yer aldı.
Dayanışma Sergi alanı “Ortak İyilik ve Dayanışma” çerçevesinde çırak öğrenciler, öğretmenleri ve işletmelerini bir araya getiren ekolojik yaklaşıma sahip toplumsal fayda yaratan projelerin Türkçe ve İngilizce posterlerine ev sahipliği yaptı.
Anı Duvarına, okul duvarlarına yapılan grafiti çalışmalarına benzer olarak hazırlanan bu alanda katılımcılar duygu ve düşüncelerini paylaştı.
Ustalığa Giden Yol duvarı çıraklık eğitimini tercih edecekler için ortaokuldan mezun olan öğrencilerin çıraklık eğitimi boyunca kendilerini keşfedecekleri ve yeni beceriler edinecekleri dört yılda nasıl bir sürecin onları beklediğini gözler önüne serdi.
İl Meslek Kursu Stantları İMEP uygulama illerinde düzenlenen meslek edindirme kurslarında neler üretildiğini gösteren, ne tür beceriler kazanıldığı anlatan 12 il standı oluşturuldu ve illerden gelen ürünler burada sergilendi.
Sanal Sahne katılımcıların grafiti duvarını sanal ortamda interaktif olarak renklendirmesine fırsat tanıyan bir deneyim sundu. Ayrıca program süresince üretilen videoları değişik bir ambiyansta izleme olanağı tanındı.
Mesleki Eğitim Deneyimleme Atölyeleri ile katılımcılar farklı stantlarda atölye çalışmalarına katılma fırsatı buldular ve gün içinde yaptıkları anahtarlık, bileklik, mozaik taşlardan oluşturulan küçük tabloları ve desen verdikleri taşları günün anısına yanlarında götürdüler.
Etkinlik, çırak öğrencilerin müzik eşliğinde seslerini duyurdukları bir performans ile son buldu.
İMEP’in Somut Çıktıları
İMEP, işgücü piyasasının ihtiyaçları doğrultusunda çıraklık ve mesleki eğitim yoluyla beceri gelişimini destekledi ve aşağıdaki başlıklarda somut etki yarattı.
✅Etki 1 135.000’den fazla genç çıraklık eğitimine yeni katıldı (≈14.500’ü Suriyeli)
Programın hayata geçirildiği 12 ilde (Adana, Ankara, Bursa, Gaziantep, Hatay, İstanbul, İzmir, Kahramanmaraş, Kayseri, Kocaeli, Konya, Mersin) il millî eğitim müdürlükleri, 36 MEM/MTAL, yetişkinlere yönelik mesleki eğitim veren 5 eğitim merkezi ile TESK’e bağlı esnaf ve sanatkâr odaları birlikleri (ESOB) ve odaları ile kamu ve özel yetişkin eğitim kurumları ile yakın iş birliği içinde çalışıldı. İMEP erişim çalışmaları ile toplamda 44.445 kişiye erişilerek çıraklık eğitimi ve yetişkinlere yönelik mesleki eğitim olanakları hakkında bilgilendirme ve uygun destek hizmetlerine yönlendirme yapıldı.
12 ilde örgün eğitime devam etmediği tespit edilen Türk ve Suriyeli gençler mesleki eğitim merkezlerine yönlendirildi. Mesleki eğitime başlayan gençler, okulda aldıkları teorik eğitimi işletmelerdeki uygulamalı eğitim ile birleştirerek mesleklerini işin mutfağında öğrendi.
✅Etki 2 4.000’in üzerinde çalışan çocuk tespit edilerek örgün eğitime veya çıraklık eğitimine yönlendirildi
Örgün eğitimin bir türü olan çıraklık eğitimi ile gençlerin mesleki eğitimlerine devlet koruması altında çırak öğrencilik haklarından yararlanarak devam etmeleri ve istihdama daha iyi hazırlanmaları sağlandı. Çırak öğrencilerin hakları konusunda bilgilendirme çalışmaları yapıldı, çocuk işçiliğinin zararlarına ilişkin farkındalık yaratmaya yönelik iletişim faaliyetleri yürütüldü.
✅Etki 3 21.000’den fazla çırak öğrenciye gıda kartı desteği sağlandı.
Program kapsamında çıraklık eğitimine kaydolan öğrencilere gıda kartı ve kırtasiye seti destekleri sunuldu. Bu desteklerle gençlerin çıraklık eğitimine teşvik edilmesi ve öğrencilerin eğitim süreçlerine devam edebilmelerinin desteklenmesi hedeflendi.
✅Etki 4 Programın destek sağladığı yetişkin eğitim merkezlerinde 14.234 kişi mesleki eğitim sertifikası aldı (8.565 kadın ve 5.669 erkek)
İMEP ile meslek öğrenmek ya da mesleki becerilerini geliştirmek isteyen Türk ve Suriyeli yetişkinlerin kendilerine uygun meslek kurslarına yönlendirilmeleri, çeşitli alanlarda açılan meslek kursları yoluyla istihdama erişimleri kolaylaştırıldı. Geliştirme ve uyum kursları yoluyla, hâlihazırda çalışmaların istihdamda tutunmalarına ve işte ilerlemelerine katkı sağlandı. Mesleki eğitimin etkisini artırmak ve mümkün olduğunca kişilerin istihdam ile ilgili hedeflerini desteklemek amacıyla bütüncül bir hizmet yaklaşımı izlendi. Bu yaklaşım kapsamında, kursiyerlere, seçtikleri alanda verilen mesleki eğitim dışında, eğitim öncesi ve sonrası dil kursları, meslek danışmanlığı, kariyer rehberliği, önceki öğrenmelerin tanınması, İŞKUR’a kayıt, çalışma izni desteği gibi hizmetler sunuldu. Nisan 2024 itibariyle 808 kişiye istihdam/gelir getirici iş imkânı sağlandı.
✅Etki 5 33’ü MEM, 3’ü Mesleki ve Teknik Anadolu Lisesi, 5’i de TESK’e bağlı yetişkin eğitim merkezi olmak üzere 41 mesleki eğitim kurumunun fiziksel kapasitesi iyileştirildi
Okulların küçük ölçekli bakım-onarım eksikliklerinin giderilmesi, okulların COVID-19 sonrası yüz yüze eğitime hazırlanması ve daha fazla çırak öğrenci kaydı için ek kapasite yaratılmasına yönelik çalışmalar gerçekleştirildi. Yemekhane ve sosyal alanların oluşturulması ya da yenilenmesi için de gerekli faaliyetler yürütüldü. Ayrıca İMEP kapsamındaki kurumlarda çırak öğrencilerin yeni teknolojiyle eğitim alabilmelerini sağlamak adına mobilya donanımlarıyla birlikte eğitim amaçlı bilgisayarlar, 3 boyutlu yazıcılar ve eğitim setleri temin edilerek kurumlara ulaştırıldı. Bunlara ilaveten İMEP kapsamındaki MEM/MTAL’lerde görev yapan yöneticilere ve öğretmenlere yönelik kapasite geliştirme eğitimleri düzenlenerek toplam 492 kişiye ulaşıldı.
✅Etki 6 İMEP programı ile yaklaşık 800 iş yerinde çırak öğrencilerin uygulamalı eğitim ortamının iyileştirilmesine destek verildi
Çırak öğrencilerin nitelikli bir şekilde uygulamalı eğitim almasını sağlamak amacıyla program kriterleri doğrultusunda fiziksel olanakları çırak öğrencilerin lehine iyileştirilecek iş yerleri belirlendi. İş yeri iyileştirme desteğinden faydalanan 735 işletmede çırak öğrencilere kaliteli, güvenli ve sosyalleşmelerine uygun eğitim ortamı sağlanmasına katkı sunuldu.
✅Etki 7 Sosyal uyum faaliyetleri ile 50 bini aşkın kişiye ulaşıldı
İMEP sosyal uyum faaliyetleri kapsamında düzenlenen öğrenci forumları ve dayanışma faaliyetleri çırak öğrencilerin iletişim becerilerini geliştirmelerine, liderlik yeteneklerini keşfetmelerine ve takım çalışması deneyimi kazanmalarına yardımcı oldu. Hem öğrencilerin hem de yetişkin eğitimi alan kursiyerlerin katılım sağladığı sosyal uyum aktiviteleri ile bireylerin farklı düşünce ve bakış açılarına saygı duymaları ve empati kurmaları desteklenirken toplumda dayanışma ve yardımlaşma duygularını güçlendirmek hedeflendi.
✅Etki 8 Binlerce genç ve yetişkin istihdama hazırlık hizmetlerinden faydalandı
Kariyer danışmanlığı hizmetleri kapsamında çırak öğrencilerle yetişkin kursiyerlere kendi işini kurma dahil kariyer planı hazırlama ve uygulama konusunda danışmanlık ve yönlendirme hizmetleri sunuldu. İMEP boyunca 616 kişi de önceki öğrenmelerin tanınması konusunda sınav ücretleri ve yol masrafları karşılanarak desteklendi. Program kapsamında 1.763 faydalanıcının İŞKUR’a kaydı yapıldı. İŞKUR’a kaydı yapılan erkeklerin sayısı 441 iken kadınların sayısı 1.322 oldu. İŞKUR’a 582 Türk’ün kaydı yapılırken 1.181 Suriyeli bu hizmetten faydalandı. Program kapsamında yaklaşık 1.000 kişiye çalışma izni alınmasında destek olundu.
İMEP programının başarısı önümüzdeki beş yıl boyunca devam projesi ile tescillendi. Mart 2024’te yola çıkan İMEP 2 programı çıraklık eğitimi ve mesleki eğitimi destekleyerek ev sahibi ve mülteci toplulukların sürdürülebilir geçim kaynaklarına ve kayıtlı istihdama erişmeleri destekleme hedefi ile devam edecek.
